مقدمه
انتشار مقاله در یک مجله مناسب و دارای درجه‌ی علمی، هدف مهم بسیاری از پروژه‌های تحقیقاتی است. از طریق انتشار مقاله، تحقیقات شما به دیگران در زمینه تخصصی خودتان اطلاع‌رسانی می‌شود. باعث ارتقاء سطح دانش می‌شود. باعث ارتباطات بین گروه ها با اهداف مشابه و تشویق آنان برای ادامه راه خواهد شد.
اگرچه روند ارسال تا پذیریش مقاله در مجله‌های علمی و پژوهشی فرآیندی زمان‌بر و خسته کننده است اما انتشار نهایی مقاله شما به طور موثری کار شما را تایید می‌کند. می‌تواند در مسیر پیشرفت حرفه خود بسیار کارآمد باشد.
انتشار مقاله‌های تخصصی می‌تواند دانشجویان آن رشته را جذب کند. باعث صرفه‌جویی در منابع مالی برای مطالعات آینده خواهد شد. یکی از مهمترین و شاید کمتر پرداخته شده از جنبه های فرآیند انتشار مقاله، انتخاب یک مجله مناسب است که مقاله شما را پذیریش می‌کند.
ارسال مقاله به یک مجله نامناسب یکی از رایج ترین اشتباهات نویسندگان است. پژوهشگرانی که در ابتدای راه مقاله‌نویسی هستند، ممکن است با این مشکل روبرو شوند.
برای انتخاب مجله مناسب با پژوهش صورت گرفته، باید ملاحظات نشریه در نظر گرفته شود. این ملاحظات شامل محدوده موضوعی مجله، قوانین اختصاصی مجله ، استانداردهای موجود و همچنین عوامل تاثیرگذار منحصر به فرد در آن مجله هستند. به صورت مختصر در اینجا به تشریح این ملاحظات می‌پردازیم.
اهداف و گستره مجله چیست؟
این اطلاعات معمولاً در صفحه اصلی مجله قابل دسترس است. در بخشی با عنوان «درباره مجله»، «اهداف و چشم‌انداز» یا چیزی شبیه به آن اهداف و گستره نشریه مطرح شده است. مرور این صفحه به شما اطلاعات کلیدی در مورد اینکه آیا پژوهش شما مطابقت خوبی با مجله دارد یا خیر می‌دهد.
به عنوان مثال، در وب‌سایت مجله تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دانشگاه تهران، در بخش اهداف و چشم‌انداز در این سایت به توضیح گستره مجله پرداخته شده است: «هدف نشریه تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی ارتقا و توسعه فرهنگ علوم کتابداری و اطلاع رسانی در کشور و فراهم آوردن منابع تخصصی و همچنین انتقال و تبادل تجربیات و دستاوردهای تازه علمی در سطوح ملی و بین‌المللی است».
البته مجلات دیگر ممکن است معیارهای وسیعتری داشته باشند. تعدادی از نشریات، با جزییات بیشتری به موضوعات مجله خود می‌پردازند. برای مثال نشریه پژوهش حقوق کیفری دانشگاه علامه طباطبایی در بخش «اهداف و چشم‌انداز» موضوعاتی نظیر قوانین کیفری،جرم شناسی، حقوق کیفری،حمایت قانونی، جرم و سیاست، فرآیندهای حقوقی و مجازات کیفری را ذکر می‌کند.
آیا مجله مورد نظر شما، مقالاتی شبیه مقاله شما منتشر کرده است؟
هنگامی که تعدادی از نشریات بر اساس اهداف و خط مشی آن‌ها و مطابقت با مقاله خود را شناسایی کردید، در آن نشریه با کلید واژه‌ها (یا عنوان) مقاله خود، آن را جستجو کنید. نتیجه‌ی جستجو نشان خواهد داد که آیا مجله کارهای مشابه با موضوع پژوهش شما انجام داده است یا خیر. با شناسایی ۳ تا ۵ مقاله منتشر شده در ۵ سال گذشته شبیه به مقاله خود، به پذیریش مقاله خود امیدوار باشید.
به عنوان مثال، شما یک مطالعه بالینی را انجام دادید که شامل ۵۰ بیمار است. در بررسی متوجه شدید که مجله فقط مطالعات بالینی را شامل ۳۰۰ بیمار یا بیشتر را منتشر می‌کند. نتیجه می‌گیرید این مجله خاص بعید به نظر می‌رسد که تحقیق شما را انتشار دهد.
شناسایی مقاله‌های قبلاً منتشر شده در زمینه موضوع خاص شما، شواهدی خوبی است که نشان می‌دهد، موضوعات مورد علاقه اعضای هیئت تحریریه و داوران آن نشریه به پژوهش شما شباهت دارند. در این حالت شانس شما برای بررسی مقاله افزایش خواهد یافت.
قوانین و شیوه نگارش مجلات بر روی چه موضوعاتی تاکید دارد؟
در قسمت راهنمای نویسندگان به طور معمول موضوعاتی برای سبک نگارش تدوین شده است. این قوانین شامل ساختار مقاله، نحوه آوردن جداول و تصاویر، فونت و سایز قلم، قوانین ویراستاری و قوانین استنادی و نحوه ذکر منابع و مآخذ است. باید توجه داشته باشید که تمامی قوانین و اصول ذکر شده در نشریه رعایت شده باشد. اعضای هیئت تحریریه نشریه به منظور یکدستی و یکپارچگی کلیه مقالات در یک شماره‌ی نشریه را با سایر مقالات منتشر شده یکسان می‌کنند.
تعدادی از نشریات بر روی موضوعاتی بیشتر تاکید دارند. مثلا روی قوانین نگارشی به صورت تفصیلی توضیح و مثال آورده‌اند. تعدادی از نشریات بر روی قوانین استنادی تاکید بسیاری دارند. در این حالت یا یک شیوه استنادی معتبر مانند ای پی ای(APA)، شیکاگو، ام ال ای(MLA) و… و یا شیوه منحصر به فرد خود را ذکر کرده است، که باید از آن تبعیت شود.
لازم به ذکر است نرم‌افزار پژوهیار بسیاری از شیوه‌نامه‌های مجلات حوزه علوم انسانی و اسلامی در فهرست شیوه‌نامه‌های خود افزوده است. سایر نشریات علمی و پژوهشی نیز می‌توانند برای سفارش شیوه‌نامه خود از طریق پر کردن فرم سفارش شیوه‌نامه، شیوه‌نامه خود را به این نرم‌افزار اضافه کنند.
ضریت تاثیر مجلات را بررسی کنید.
شاخص ضریب تاثیر ((impact factor (IF) میزان استنادها به آن نشریه را عنوان می‌کند. ضریب تاثیر یا Impact factor یا به اختصار IF توسط موسسه علمی ISI تعریف و تدوین می‌شود. ضریب تاثیر یا Impact factor هر ساله برای ژورنال‌ها و مجلات نمایه شده در فهرست (JCR (Journal Citation Reports محاسبه و اعلام می‌شود.
در ایران، پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC) به انتشار فهرست مجلات دارای ضریب تاثیر می‌پردازد. برای آن‌که از اعتبار مجله آگاه شوید بهتر است سری به این پایگاه بزنید و لیست نشریات آن را مرور کنید.
نتیجه‌گیری:
پس از تمام کارهای سخت که برای انجام پژوهش‌تان به‌کار می‌گیرید، گام نهایی مهم انتخاب مجله مناسب است. با وجود تعداد زیاد نشریات علمی و پژوهی در موضوعات مختلف، انتخاب بهترین مجله می تواند برای پژوهشگران با تجربه نیز دلهره آور باشد. تصمیم اشتباه می‌تواند هزینه و زمان زیادی را بگیرد. برای انتخاب مناسب مجله، با توجه به اهداف و دامنه مجله، شناسایی کیفیت و گستردگی مشابه با پژوهش، قوانین نشریه و همچنین فاکتور ضریب تاثیر، مسیر صحیح انتشار مقاله شما تضمین می‌شود.